Na gruncie prawa spadkowego wyróżniamy dwa rodzaje długów spadkowych. Są to mianowicie:
1.Długi przynależne spadkodawcy i dziedziczone.
Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 922 kc prawa i obowiązki majątkowe spadkodawcy z chwilą jego śmierci przechodzą na spadkobierców. Spadkobiercy nabywają więc nie tylko aktywa, ale i pasywa wchodzące w skład spadku.
2.Długi powstałe w związku z otwarciem spadku, nie przynależne uprzednio spadkodawcy.
W tej grupie możemy wymienić koszty postępowania spadkowego, koszty pogrzebu, wynagrodzenie wykonawcy testamentu, koszty spisu inwentarza, zapisy zwykłe i polecenia, zachowek. Do tej grupy zaliczymy także uprawnienia małżonka i innych osób bliskich spadkodawcy mieszkających z nim w chwili jego śmierci do korzystania w ciągu trzech miesięcy od otwarcia spadku z mieszkania i urządzeń domowych w zakresie dotychczasowym. Także uprawnienie małżonka z przepisu art. 939 kc, stanowiące, iż małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z innymi spadkobiercami, wyjąwszy zstępnych spadkodawcy, którzy mieszkali z nim razem w chwili jego śmierci, może żądać ze spadku ponad swój udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowego, z których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam. Ostatnią kategorią długów mieszczących się w tej grupie są takie, które wywodzą się ze stosunku prawnego, którego stroną był spadkodawca i jednocześnie z datą jego śmierci tenże stosunek prawny wygasł; np. spadkodawca zobowiązał się namalować obraz i przyjął zaliczkę od zamawiającego – w takiej sytuacji umowa wygaśnie, zaś spadkobierców będzie obciążał obowiązek zwrotu zaliczki.
Zakres odpowiedzialności spadkobierców
Na zakres odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe wypływają trzy okresy:
1.Okres od otwarcia spadku do jego przyjęcia.
W czasie od otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy) do momentu przyjęcia spadku przez spadkobierców ich odpowiedzialność ogranicza się tylko do przedmiotów wchodzących w skład spadku. Nie możliwym jest egzekucja z ich majątków osobistych, wynagrodzenie za pracę itp. Z mocy przepisu art. 836 kpc wierzyciel osobisty spadkobiercy nie może w tym okresie kierować egzekucji do spadku. W przypadku wytoczenia powództwa przeciwko spadkobiercy w tym okresie sąd na żądanie spadkobiercy zawiesza postępowanie – art. 176 kpc.
2.Okres od przyjęcia spadku do działu spadku.
W okresie od przyjęcia spadku do momentu jego działu spadkobierca odpowiada za długi spadkowe całym swoim majątkiem osobistym.
Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku
Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
3.Okres po dziale spadku.
Dział spadku wpływa na odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe w ten sposób, iż dotychczasowa odpowiedzialność solidarna ustaje, każdy zaś ze spadkobierców odpowiada w stosunku do wielkości swego udziału.