Z dniem 16 sierpnia 2012 roku weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego.
Zakres zastosowania
Podstawowym celem powyższego aktu prawnego jest ujednolicenie zasad postępowania w sprawach dziedziczenia w państwach członkowskich. Zakresem zastosowania rozporządzenia objęto wszelkie cywilnoprawne aspekty dziedziczenia majątku po osobie zmarłej, a mianowicie wszystkie formy przejścia składników majątku, praw i obowiązków na skutek śmierci, czy to na podstawie dobrowolnego rozrządzenia na wypadek śmierci, czy to w drodze dziedziczenia ustawowego. Rozporządzenia nie stosuje się do spraw podatkowych, celnych ani administracyjnych.
Zasada ogólna prawa właściwego
Zgodnie z art. 4 sądy państwa członkowskiego, w którym zmarły miał swoje miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci, mają jurysdykcję do orzekania co do ogółu spraw dotyczących spadku.
Zgodnie z art. 21 rozporządzenia, jeżeli przepisy niniejszego rozporządzenia nie stanowią inaczej, prawem właściwym dla ogółu spraw dotyczących spadku jest prawo państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci. W przypadku gdy wyjątkowo, ze wszystkich okoliczności sprawy jasno wynika, że w chwili śmierci zmarły był w sposób oczywisty bliżej związany z państwem innym niż państwo, którego prawo byłoby właściwe na mocy ust. 1, prawem właściwym dla dziedziczenia jest prawo tego innego państwa.
Wybór prawodawstwa
Każdy może dokonać wyboru prawa państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci, jako prawa, któremu podlega ogół spraw dotyczących jego spadku. Każdy, kto posiada więcej niż jedno obywatelstwo, może wybrać prawo każdego państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci. Wybór prawa musi być dokonany w sposób wyraźny w oświadczeniu w formie rozrządzenia na wypadek śmierci lub musi wynikać z postanowień takiego rozrządzenia.
Europejskie poświadczenie spadkowe
Poświadczenie jest przeznaczone do wykorzystywania przez spadkobierców, zapisobierców mających bezpośrednie prawa do spadku oraz wykonawców testamentów lub zarządców spadku, którzy potrzebują wykazać w innym państwie członkowskim swój status lub wykonywać, odpowiednio, swoje prawa jako spadkobiercy lub zapisobiercy, lub swoje uprawnienia jako wykonawcy testamentów lub zarządcy spadku. Poświadczenie będzie funkcjonowało obok postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przed notariuszem, nie zastępując tychże dokumentów. Zgodnie z art. 69 ust. 1 rozporządzenia poświadczenie ma wywoływać jednolite skutki prawne we wszystkich państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania jakiegokolwiek szczególnego postępowania.
Od kiedy
Rozporządzenie stosuje się w sprawach dziedziczenia po osobach zmarłych od dnia 17 sierpnia 2015 roku.
Rozporządzenie nie będzie stosowane na całym obszarze UE, bowiem Zjednoczone Królestwo, Irlandia oraz Dania nie uczestniczą w przyjęciu rozporządzenia i nie są nim związane ani go nie stosują.
W Polsce europejskie poświadczenie dziedziczenia będzie wydawane przez sąd albo notariusza.