Zgodnie z przepisem art. 43 §  1 k.r.o. po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Niemniej jednak na podstawie przepisu art. 43 §  2 k.r.o. z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Przepis ten określa dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Pierwszą jest niejednakowy stopień w jakim małżonkowie przyczyniali się do powstania majątku wspólnego. Najczęściej występującą sytuacją jest nierówność w zarobkach małżonków. Drugą przesłanką są ważne powody. Obie te przesłanki muszą zaistnieć jednocześnie. Ustawodawca nie precyzuje co rozumie pod pojęcie ważnych powodów, pozostawiając tę kwestię orzecznictwu oraz doktrynie. W doktrynie jak i orzecznictwie ugruntowała się zasada, że tylko w takich okolicznościach tj. rażącego lub uporczywego nieprzyczyniania się do powstania majątku wspólnego pomimo posiadanych sił oraz możliwości zarobkowych (tak: postanowienie SN z dnia 30 listopada 1972 r. III CRN 235/72 OSNCP 1973/10 poz. 174) drugi małżonek może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku. To na stronie wnoszącej o ustalenie nierównych udziałów spoczywa ciężar dowodu, że stopień jej przyczynienia się był większy.

Dowód dotyczący różnego stopnia przyczynienia się dotyczy przede wszystkim skutku postępowania małżonków i nie może ograniczać się do wykazania tylko zbyt niskiej staranności o powiększanie majątku. Co niepomiernie istotne przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Chociaż przepis ten nie przewiduje wprost możliwości pozbawienia w całości małżonka udziału w majątku wspólnym, to jednak w wyjątkowych przypadkach nie można wykluczyć takiej możliwości. 

Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.

Pozbawienie małżonka prawa do równego udziału w majątku wspólnym może nastąpić tylko na skutek orzeczenia sądowego.